म्हणी अर्थासह
१ ती तिथे माती – कोणत्याही गोष्टीचा अतिरेक हा नुकसानकारकच होतो.
२ अतिशहाणा त्याचा बैल रिकामा – जो माणूस फार शहाणपणा करायला जातो,त्याचे मुळीच काम होत नाही.
३ अडला हरी गाढवाचे पाय धरी – शहाण्या माणसाला प्रसंगी मूर्खाची विनवणी करावी लागते.
४ असतील शिते,तर जमतील भुते – आपला भरभराटीचा काळ असला,तर आपल्याभोवती माणसे गोळा होतात.
५ आग सोमेश्वरी,बंब रामेश्वरी – जेथे मदतीची गरज आहे ,तेथे ती न पोहोचता भलत्याच ठिकाणी पोहोचणे.
६ आगीतून फुफाट्यात – लहान संकटातून अधिक मोठ्या संकटात सापडणे.
७ आधी पोटोबा मग विठोबा – आधी स्वतःच्या पोटापाण्याचा विचार करणे व नंतर अन्य काम करणे.
८ अंथरूण पाहून पाय पसरावे – ऐपतीच्या मानाने खर्च करावा.
९ आवळा देऊन कोहळा काढणे- क्षुल्लक वस्तूच्या मोबदल्यात मोठा लाभ करून घेणे.
१० आयत्या बिळात नागोबा- दुसऱ्याच्या कष्टावर स्वार्थ साधणे.
११ आलीया भोगासी असावे सादर – जे नशिबात असेल,ते भोगायला तयार असावे.
१२ आपला हात जगन्नाथ – आपले काम पार पाडण्यासाठी स्वतःच कष्ट सोसणे योग्य ठरते.
१३ आडात नाही तर पोहऱ्यात कोठून येणार ?- जे मुळात अस्तित्वातच नाही त्याची थोडीदेखील अपेक्षा करणे व्यर्थ होय.
१४ आंधळा मागतो एक डोळा देव देतो दोन – किमान लाभाची अपेक्षा केली असताना,अपेक्षेपेक्षा कितीतरी अधिक लाभ होणे .
१५ असंगाशी संग प्रणाशी गाठ – दुर्जन मानसांशी संगत केल्यास प्रसंगी जिवालाही धोका निर्माण होतो.
१६ अन्नछत्री जेवणे, वर मिरपूड मागणे – दुसऱ्याकडून आवश्यक ती धर्मार्थ मदत घ्यायची त्याशिवाय आणखीही काही गोष्टी मागून मिजास दाखवणे .
१७ अंगाला सुटली खाज,हाताला नाही लाज – गरजवंताला अक्कल नसते.
१८ अंगावरचे लेणे,जन्मभर देणे- दागिन्याकरिता कर्ज करून ठेवायचे आणि ते जन्मभर फेडीत बसायचे.
१९ अंतकाळापेक्षा मध्यान्हकाळ कठीण – मरणाच्या वेदनापेक्षा भुकेच्या वेदना अधिक दुख:दायक असतात.
२० अंधारात केले,पण उजेडात आले- कितीही गुप्तपणे एखादी गोष्ट केली तरी ती काही दिवसानी उजेडात येते.
२१ अक्कल नाही काडीची नाव सहस्त्रबुद्धे – नाव मोठे लक्षण खोटे.
२२ अघटित वार्ता आणि कोल्हे गेले तीर्था – अशक्य कोटीतील गोष्ट.
२३ अती झाले अन आसू आले- एखाद्या गोष्टीचा अतिरेक झाला,की ती दुख:दायक ठरते.
२४ अती परिचयात अवाज्ञा – जास्त जवळीकता झाल्यास अपमान होऊ शकतो .
२५ अती झाले गावाचे अन पोट फुगले देवाचे- कृत्य एकाचे त्रास मात्र दुसऱ्यालाच .
२६ अर्थी दान महापुण्य – गरजू माणसाला दान दिल्यामुळे पुण्य मिळते.
२७ आईची माया अन पोर जाईल वाया – फार लाड केले तर मुले बिघडतात .
२८ आपलेच दात आपलेच ओठ – आपल्याच माणसाने चूक केल्यास अडचणीची परिस्थिति निर्माण होते.
२९ आपण हसे लोकाला, शेंबूड आपल्या नाकाला – ज्या दोषाबद्दल आपण दुसऱ्याला हसतो ,तोच दोष आपल्या अंगी असणे .
३० आधीच उल्हास त्यात फाल्गुन मास – मुळातच आळशी असणाऱ्या माणसांच्या बाबतीत त्यांच्या आळशी वृत्तीला पोषक अवस्था निर्माण होणे .
३१ आंधळं दळतं कुत्रं पीठ खातं – एकाने काम करणे व दुसऱ्याने त्याचा फायदा उठवणे .
३२ आंधळ्या बहीऱ्याची गाठ – एकमेकाना मदत करण्यास असमर्थ असणाऱ्या दोन माणसांची गाठ पडणे.
३३ अगं अगं म्हशी मला कोठे नेशी ? चूक स्वतःच करून ती मान्य करावयाची नाही,उलट ती चूक दुसऱ्याच्या माथी मारून मोकळे होणे .
३४ अडली गाय फटके खाय – एखादा माणूस अडचणीत सापडला की,त्याला हैराण केले जाते.
३५. असेल त्या दिवशी दिवाळी नसेल त्या दिवशी शिमगा – अनुकूलता असेल तेंव्हा चैन करणे आणि नसेल तेंव्हा उपवास करण्याची वेळ येणे.
३६ अंगठा सुजला म्हणून डोंगराएवढा होईल का ?- कोणत्याही गोष्टीला ठराविक मर्यादा असते.
३७ अवशी खाई तूप आणि सकाळी पाही रूप – अतिशय उतावळेपणाची कृती .
३८ अती खाणे मासणात जाणे – अति खाणे शेवटी नुकसानकारकच ठरते .
३९ अठरा नखी खेटरे राखी , वीस नखी घर राखी – मांजर घराचे तर कुत्रे दाराचे रक्षण करते.
४० अवचित पडे , नि दंडवत घडे – स्वतःची चूक झकण्याचा प्रयत्न करणे .
४१ अवसबाई इकडे पुनवबाई तिकडे – एकमेकींच्या अगदी विरुद्ध बाजू .
४२ अंगापेक्षा बोंगा मोठा – मूळ गोष्टींपेक्षा तिच्या आनुषंगिक गोष्टींचा बडेजाव मोठा असणे .
४३ आपला तो बाब्या दुसऱ्याचे ते कारटे – स्वतःच्या बाबतीत असणारे चांगले विचार दुसऱ्याच्या बाबतीत न ठेवण्याची वृत्ती असणे .
४४ आपली पाठ आपणास दिसत नाही -स्वतःचे दोष स्वतःला दिसत नाहीत .
४५ आजा मेला नातू झाला – एखादे नुकसान झाले असता,त्याच वेळी फायद्याची गोष्ट घडणे.
४६ आपल्याच पोळीवर तूप ओढणे – फक्त स्वतःचाच तेवढा फायदा साधून घेणे .
४७ आपण मेल्यावाचून स्वर्ग दिसत नाही – अनुभवाशिवाय शहाणपन नसते.
४८ आयजीच्या जीवावर बायजी उदार – दुसऱ्याचा पैसा खर्च करून औदार्य दाखवणे.
४९ आग खाईल तो कोळसे ओखेल – जशी करणी तसे फळ.
५० आधानातले रडतात व सुपातले हसतात- संकटात असतानाही दुसऱ्याचे दुख: पाहून हसू येते.
५१ इकडे आड तिकडे विहीर – दोन्ही बाजूनी संकटात सापडणे .
५२ इच्छि परा ते येई घरा – आपण जे दुसऱ्याच्या बाबतीत चिंतितो तेच आपल्या वाट्याला येणे.
५३ इच्छिलेले जर घडले तर भिक्षुकही राजे होते – इच्छेप्रमाणे सारे घडले तर सारेच लोक धनवान झाले असते.
५४ इन मिन साडेतीन – एखाद्या कारणासाठी अगदी कमीत कमी लोक हजर असणे.
५५ ईश्वर जन्माला घालतो त्याच्या पदरी शेर बांधतो – जन्मास आलेल्याचे पालन पोषण होतेच.
५६ उतावळा नवरा गुडघ्याला बाशिंग – उतावळेपणाने मूर्खासारखे वर्तन करणे.
५७ उचलली जीभ लावली टाळ्याला – विचार न करता वाटेल ते आमर्यादपणे बोलणे .
५८ उथळ पाण्याला खळखळाट फार – ज्याच्या अंगी मुळातच गुण कमी असतात ,तो मनुष्य फार बढाई मारतो.
५९ ऊस गोड लागला म्हणून मुळासकट खाऊ नये – एखादी गोष्ट आवडली असली तरी तिचा अतिलोभ बाळगू नये.
६० एक ना धड भाराभर चिंध्या – एकाच वेळी अनेक कामे स्वीकारल्याने शेवटी कोणतेही काम पूर्ण न होणे.
६१ उंदराला मांजराची साक्ष – ज्याचे एखाद्या गोष्टीत हित आहे त्याला त्या गोष्टीबाबत विचारणे व्यर्थ असते.
६२ उठता लाथ बसता बुक्की – प्रत्येक कृत्याबद्दल अद्दल घडवण्यासाठी पुन्हा पुन्हा शिक्षा करणे.
६३ उडत्या पाखराची पिसे मोजणे – अगदी सहज चालता – चालता एखाद्या अवघड गोष्टीची परीक्षा करणे.
६४ उतावळी बावरी म्हाताऱ्याची नवरी – अति उतावळेपणा नुकसानकारकच असतो .
६५ उद्योगाचे घरी रिद्धि सिद्धी पाणी भरी – जेथे उद्योग असतो तेथे संपत्ती येते.
६६ उंबर पिकले आणि नडगीचे डोळे आले – फायद्याची वेळ येणे;पण लाभ न घेता येणे .
६७ उराचे खुराडे आणि चुलीचे तुणतुणे -अतिशय हलाखीची स्थिति .
६८ उंदीर गेला लुटी आणल्या दोन मुठी – प्रत्येक मनुष्य आपल्या क्षमतेनुसार काम करतो .
६९ उकराल माती तर पिकतील मोती – मेहनत केल्यास चांगले पीक येते .
७० उखळात डोके घातल्यावर मुसळाची भीती कशाला ?- एखादे काम करायला घेतल्यावर त्यासाठी पडणाऱ्या श्रमांचा विचार करायचा नसतो .
७१ उचल पत्रावळी,म्हणे जेवणारे किती ?- जे काम करायचे ते सोडून देऊन भलत्याच चौकशा करणे.
७२ उडाला तर कावळा , बुडाला तर बेडूक- एखाद्या गोष्टीची परीक्षा होण्यासाठी काही काळ वाट पाहावी लागते.
७३ उधारीचे पोते,सव्वा हात रिते – उधारीने घेतलेला माल नेहमीच कमी भरतो.
७४ उभारले राजवाडे तेथे आले मनकवडे – श्रीमंती आली की, तिच्या मागोमाग हाजी-हाजी करणारेही येतातच .
७५ उभ्याने यावे आणि ओणव्याने जावे – येते वेळी ताठ मानेने यावे आणि जाते वेळी खाली मान घालून जाणे .
७६ ऊसाच्या पोटी कापुस- सद्गुणी माणसाच्या पोटी दुर्गुणी संतती .
७७ एका माळेचे मणी – सगळीच माणसे सारख्याच स्वभावाची असणे.
७८ एका हाताने टाळी वाजत नाही – दोघांच्या भांडणात पूर्णपणे एकट्यालाच दोष देता येत नाही .
७९ एक ना धड भाराभर चिंध्या – एकाच वेळी अनेक कामे स्वीकारल्यामुळे शेवटी कोणतेही काम पूर्ण न होणे.
८० ऐकावे जनाचे करावे मनाचे- कोणत्याही कामाबाबत दुसऱ्याचे मत घ्यावे;परंतु शेवटी सारासार विचार करून आपल्या मताप्रमाणे वागावे.
८१ एकाची जळते दाढी दुसरा त्यावर पेटवू पाहतो विडी - दुसऱ्याच्या अडचणींचा विचार न करता त्यातही स्वतःचा फायदा पाहण्याची वृत्ती असणे.
८२ एकाने गाय मारली म्हणून दुसऱ्याने वासरू मारू नये – दुसऱ्याने केलेल्या मोठ्या वाईट गोष्टींकडे बोट दाखवून आपण केलेल्या वाईट गोष्टीचे समर्थन करू नये.
८३ एका पिसाने कुणी मोर होत नाही- थोड्याशा यशाने हुरळून जाणे.
८४ एका खांबावर द्वारका – एकाच व्यक्तीवर सर्व जबाबदऱ्या असणे.
८५ एक कोल्हा सतरा ठिकाणी व्याला – एका व्यक्तिपासून अनेक ठिकाणी उपद्रव होणे.
८६ एका कानावर पगडी,घरी बाईल उघडी – बाहेर बडेजाव;पण घरी दारिद्रय.
८७ एका म्यानात दोन तलवारी राहत नाहीत – दोन तेजस्वी माणसे एकत्र गुण्या-गोविंदाने राहू शकत नाहीत.
८८ ऐंशी तेथे पंचाऐंशी – अतिशय उधळेपणाची कृती.
८९ ऐरावत रत्न थोर , त्याशी अंकुशाचा मार – मोठ्या व्यक्तीला यातनाही तेवढ्याच असतात .
९० ओळखीचा चोर जिवे न सोडी – ओळखीचा शत्रू हा अनोळखी शत्रूपेक्षाही भयंकर असतो.
९१ ओठ फुटो किंवा खोकाळ फुटो / शेंडी तुटो की तारंबी तुटो – कोणत्याही परिस्थितीत काम तडीस नेणे.
९२ ओझे उचल तर म्हणे बाजीराव कोठे ? – सांगितलेले काम सोडून नसत्या चौकशा करणे.
९३ औट घटकेचे राज्य – अल्पकाळ टिकणारी गोष्ट .
९४ कर नाही त्याला डर कशाला ? – ज्याच्याकडून गुन्हा घडलेला नाही,त्याला कशाचीही भीती बाळगण्याचे कारण नाही .
९५ करावे तसे भरावे-दुष्कृत्य करणाऱ्याला त्याचे दुष्परिणाम भोगावे लागतातच .
९६ कामापुरता मामा - गरजेपुरते गोड बोलणारा;मतलबी माणूस .
९७ काखेत कळसा गावाला वळसा - हरवलेली वस्तू जवळपास असल्याचे लक्षात न आल्याने सर्वत्र शोधत राहणे.
९८ कानामागून आली आणि तिखट झाली – एखाद्या व्यक्तीपेक्षा दुसरी व्यक्ती वयाने अगर अधिकाराने कमी असूनही दुसऱ्या व्यक्तीने अल्पावधीतच त्याच्यापेक्षा जास्त मानाची जागा काबीज करणे.
९९ काळ आला होता,पण वेळ आली नव्हती – एखादे घोर संकट येऊनही त्यातून सहीसलामत सुटणे.
१०० कावळ्याच्या शापाने गाय मरत नाही – क्षुद्र माणसाच्या निंदेने थोरांचे काहीच नुकसान होत नाही.
१०१ कुऱ्हाडीचा दांडा गोतास काळ – आपलाच मनुष्य आपल्या नुकसानीला कारणीभूत होणे.
१०२ कोठे इंद्राचा ऐरावत,कोठे शामभट्टाची तट्टाणी – अतिथोर माणूस व सामान्य माणूस यांची बरोबरी होऊच शकत नाही.
१०३ कोळसा उगाळावा तितका काळाच – दुष्ट माणसाबाबत अधिक माहिती मिळवली असता , त्याची अधिकाधिक दुष्कृत्ये उजेडात येतात.
१०४ कोंबडे झाकले म्हणून तांबडे फुटायचे राहत नाही – निश्चित घडणारी घटना ,कुणाच्याही प्रयत्नाने टाळता येत नाही .
१०५ कोंड्याचा मांडा करून खाणे – हलाखीच्या अवस्थेत,आपल्याला जे मिळत असेल त्यावर जगण्यात समाधान मानणे.
१०६ कोल्हा काकडीला राजी – सामान्य कुवतीची माणसे क्षुद्र वस्तूच्या प्राप्तीनेही संतुष्ट होतात.
१०७ करीन ते पूर्व – मी करेन ते योग्य,मी म्हणेन ते बरोबर अशा रीतीने वागणे.
१०८ करवतीची धार पुढे सरली तरी कापते,मागे सरली तरी कापते – काही गोष्टी केल्या तरी नुकसान होते नाही केल्या तरी नुकसान होते .
१०९ करून करून भागला ,देवध्यानी लागला – भरपूर वाईट कामे करून शेवटी देव पुजेला लागणे.
११० कणगीत दाणा तर भील उताणा – गरजेपुरते जवळ असले,की लोक काम करत नाहीत.
१११ कधी तुपाशी तर कधी उपाशी – सांसारिक स्थिति नेहमीच सारखी राहत नाही .
११२ कशात काय नि फाटक्यात पाय – वाईटात आणखी वाईट घडणे.
११३ काठी मारल्याने पाणी दुभंगत नाही – रक्ताचे नाते तोडू म्हणता तुटत नाही.
११४ काडीचोर तो माडीचोर – एखाद्या माणसाने क्षुल्लक अपराध केला असेल तर त्याचा घडलेल्या एखाद्या मोठ्या अपराधाशी संबंध जोडणे.
११५ काजव्याचा उजेड त्याच्या अंगाभोवती – क्षुद्र गोष्टींचा प्रभावही तेवढ्यापुरताच असतो.
११६ का ग बाई रोड तर म्हणे गावाची ओढ – निरर्थक गोष्टीची काळजी करणे.
११७ कानात बुगडी,गावात फुगडी – आपल्या जवळच्या थोड्याशा संपत्तीचे मोठे प्रदर्शन करणे.
११८ काल मेला आणि आज पितर झाला – अतिशय उतावळेपणाची वृत्ती.
११९ काकडीची चोरी फाशीची शिक्षा – अपराध खूप लहान;पण त्याला दिली गेलेली शिक्षा मात्र खूप मोठी असणे.
१२० काडीची सत्ता आणि लाखाची मत्ता बरोबर होत नाही-जे काम भरपूर पैशाने होत नाही,ते थोड्याशा अधिकाराने होते.संपत्तीपेक्षा सत्ता महत्त्वाची ठरते.
१२१ कावीळ झालेल्यास सर्व पिवळे दिसते – पूर्वग्रह दुषीत दृष्टी असणे .
१२२ काशीत मल्हारी माहात्म्य – नको तिथे नको ती गोष्ट करणे .
१२३ कावळा बसला अन फांदी तुटली – परस्परांशी कारण संबंध नसताना योगायोगाने दोन गोष्टी एकाच वेळी घडणे .
१२४ काप गेले नि भोके राहिली – वैभव गेले अन फक्त त्याच्या खुणा राहिल्या.
१२५ कुंभारणीच्या घरातला किडा कुंभारणीचा – दुसऱ्याच्या स्वाधीन झालेला माणूस आपली मते विसरतो , आपल्या ताब्यात आलेल्या वस्तूवर आपलाच हक्क प्रस्थापित करणे .
१२६ कुत्र्याचे शेपूट नळीत घातले तरी वाकडे – मुळचा स्वभाव बदलत नाही.
१२७ कुडी तशी फोडी-देहाप्रमाणे आहार.
१२८ केळीला नारळी आणि घर चंद्रमौळी – अत्यंत दारिद्रयाची अवस्था येणे.
१२९ केस उपटल्याने का मढे हलके होते ? – जेथे मोठ्या उपायांची गरज असते तेथे छोट्या उपायांनी काही होत नाही.
१३० केळी खाता हरखले ,हिशेब देता चरकले – एखाद्या गोष्टीचा लाभ घेताना गंमत वाटते,मात्र पैसे देताना जीव मेटाकुटीस येतो.
१३१ कोणाच्या गाई म्हशी आणि कोणाला उठा बशी – चूक एकाची आणि शिक्षा मात्र दुसऱ्याला .
१३२ खाई त्याला खवखवे – जो वाईट काम करतो ,त्याला मनात धास्ती वाटते .
१३३ खाण तशी माती – आई वडिलांप्रमाणे मुलाची वर्तणूक असणे.
१३४ खाईन तर तुपाशी,नाहीतर उपाशी – एक तर विलाशी जीवन उपभोगता येईल तेवढे उपभोगणे किंवा कंगाल स्थितीत जगणे यांपैकी एकाचीच निवड करणे.
१३५ खायला काळ , भुईला भार – निरुद्योगी मनुष्य सर्वांना भारभूत होतो.
१३६ खऱ्याला मरण नाही – खरे कधीच लपत नाही .
१३७ खर्चणाऱ्याचे खर्चते आणि कोठावळयाचे पोट दुखते – खर्च करणाऱ्याचा खर्च होतो;तो त्याला मान्यही असतो;परंतु दुसराच एखादा त्याबद्दल कुरकुर करतो.
१३८ खाऊ जाणे तो पचवू जाणे - एखादे कृत्य धाडसाने करणारा त्याचे परिणाम भोगण्यासही समर्थ असतो.
१३९ खाऊन माजावे पण टाकून माजू नये – पैशाचा किंवा संपत्तीचा गैरवापर करू नये .
१४० खोट्याच्या कपाळी गोटा – खोटेपणा,वाईट काम करणाऱ्याचे नुकसान होते.
१४१ गरजवंताला अक्कल नसते – गरजू माणसास प्रसंगी मनाविरुद्ध गोष्टसुद्धा मान्य करावी लागते .
१४२ गर्वाचे घर खाली – गर्विष्ठ माणसाला शेवटी पराभव किंवा अपमान स्वीकारावा करावा लागतो.
१४३ गरज सरो, वैद्य मरो – आपले काम संपताच उपकारकरत्याला विसरणे .
१४४ गर्जेल तो पडेल काय ? – केवळ बडबड करणाऱ्यांच्या हातून कोणतेही कार्य घडत नाही.
१४५ गाढवाला गुळाची चव काय ? – अडाण्याला चांगल्या वस्तूचे मोल कळत नाही .
१४६ गाव करी ते राव न करी – जे कार्य सामान्य माणसे एकजुटीच्या बळावर करू शकतात,ते कार्य एकटा श्रीमंत माणूस पैशाच्या बळावर करू शकत नाही.
१४७ गाजराची पुंगी,वाजली तर वाजली नाहीतर मोडून खाल्ली – एखादी गोष्ट साध्य झाली तर उत्तमच,नाही तर तिचा दुसरा काहीतरी उपयोग करून घेणे.
१४८ गुरुची विद्या गुरूला फळली -एखाद्याचा डाव त्याच्यावरच उलटणे .
१४९ गोगलगाय नि पोटात पाय – एखाद्याचे खरे स्वरूप न दिसणे .
१५० गळ्यात पडले झोंड हसून केले गोड – गळ्यात पडल्यावर वाईट गोष्टसुद्धा गोड मानून घ्यावी लागते.
१५१ ग ची बाधा झाली – गर्व चढणे .
१५२ गळ्यातले तुटले ओटीत पडले – नुकसान होता-होता टळणे.
१५३ गाढवापुढे वाचली गीता,कालचा गोंधळ बरा होता – मूर्खाला कितीही उपदेश केला तरी त्याचा उपयोग नसतो .
१५४ गाड्याबरोबर नळयाची यात्रा – मोठ्यांच्या आश्रयाने लहानांचाही फायदा होणे.
१५५ गावंढया गावात गाढवीण सवाशीन – जेथे चांगल्यांचा अभाव असतो तेथे टाकाऊ वस्तूस महत्त्व येते.
१५६ गाढवाच्या पाठीवर गोणी – एखाद्या गोष्टीची फक्त अनुकूलता असून उपयोग नाही;तर तिचा फायदा घेता यायला हवा .
१५७ गाढवाने शेत खाल्ले,ना पाप,ना पुण्य – अयोग्य व्यक्तीला एखादी गोष्ट दिल्याने ती वायाच जाते.
१५८ गाढवांचा गोंधळ व लाथांचा सुकाळ – मूर्खांच्या गोंधळात एकमेकांवर दोषारोप करण्यात वेळ जातो.
१५९ गाय व्याली ,शिंगी झाली – अघटित घटना घडणे.
१६० गांव जळे नि हनुमान बेंबी चोळे – दुसऱ्याचे नुकसान करून नामानिराळे राहणे.
१६१ घरोघरी मातीच्याच चुली – सर्वत्र सारखीच परिस्थिति असणे .
१६२ घरचे झाले थोडे व्याहयाने धाडले घोडे – अडचणीत आणखी भर पडण्याची घटना घडणे.
१६३ घर फिरले म्हणजे घराचे वासेही फिरतात – एखाद्यावर प्रतिकूल परिस्थिति आली म्हणजे सारे त्याच्याशी वाईटपणे वागू लागतात.
१६४ घर ना दार देवळी बिऱ्हाड – शिरावर कोणतीही जबाबदारी नसलेली व्यक्ती .
१६५ घडाई परीस मढाई जास्त – मुख्य गोष्टीपेक्षा आनुषंगिक गोष्टीचा खर्च जास्त असणे.
१६६ घेता दिवाळी,देता शिमगा – घ्यायला आनंद वाटतो द्यायच्या वेळी मात्र बोंबाबोंब.
१६७ घोडे कमावते आणि गाढव खाते – एकाने कष्ट करावे व निरुपयोगी व्यक्तीने त्याचा गैरफायदा घ्यावा .
१६८ चार दिवस सासूचे,चार दिवस सुनेचे – प्रत्येकाला आयुष्यात कधी ना कधी अधिकार गाजवण्याची संधी मिळतेच .
१६९ चोराच्या मनात चांदणे – आपले दुष्कृत्य उघडकीस येईल,अशी सदैव भीती वाटत राहणे.
१७० चोर सोडून संन्याशाला सुळी देणे – अपराध्याला सोडून निरपराध्याला शिक्षा देणे.
१७१ चोरावर मोर – एखाद्या कृत्यावर सवाई कृत्य करून मात करणे.
१७२ चवलीची कोंबडी आणि पावली फळणावळ – मुख्य गोष्टीपेक्षा देखभालीचा खर्च जास्त असणे.
१७३ चारजणांची आई बाजेवर जीव जाई – जबाबदारी अनेकांची असेल तर काळजी कोणीच घेत नाही .
१७४ चिंती परा येई घरा – दुसऱ्याचे वाईट चिंतीत राहिले,की ते आपल्यावरच उलटते.
१७५ चिखलात दगड टाकला आणि अंगावर शिंतोडा घेतला – स्वतःच्याच हाताने स्वतःची बदनामी करून घेणे .
१७६ चुलीपुढे शिपाई अन् घराबाहेर भागुबाई – घरात तेवढा शूरपणाचा आव आणायचा;पण बाहेर मात्र घाबरायचे.
१७७ चोराच्या उलट्या बोंबा – स्वतःच गुन्हा करून दुसऱ्याला दोष देणे .
१७८ चोरांच्या हातची लंगोटी – ज्याच्याकडून काही मिळण्याची आशा नसते त्याच्याकडून थोडेतरी मिळणे.
१७९ चोराची पावली चोराला ठाऊक – वाईट माणसांनाच वाईट माणसांच्या युक्त्या कळतात.
१८० जळात राहून माशाशी वैर करू नये – जेथे राहायचे तेथील माणसांबरोबर वैरभाव ठेवू नये.
१८१ जावे त्याच्या वंशा तेंव्हा कळे – दुसऱ्याच्या अडीअडचणी,त्या परिस्थितीतून स्वतः गेल्याशिवाय कळत नाही .
१८२ जित्याची खोड मेल्याशिवाय जात नाही – मुळचा स्वभाव कधीच बदलत नाही .
१८३ जे न देखे रवी , ते देखे कवी – कल्पनेच्या भरारीमुळे कवी वास्तवाच्या पलीकडचे वर्णन करू शकतो.
१८४ ज्याची खावी पोळी , त्याची वाजवावी टाळी – ज्याने आपल्याला मदत केली त्याच्याशी अनुकूल असणे.
१८५ जशी देणावळ तशी धुणावळ – मिळणाऱ्या मोबदल्यात प्रमाणातच काम करणे.
१८६ जळत घर भाड्याने कोण घेणार ? – नुकसान करणाऱ्या गोष्टीचा स्वीकार कोण करणार ? बुडत्या बँकेचा पुढल्या तारखेचा चेक कोण घेणार ?
१८७ जित्या हुळहुळे आणि मेल्या कानवले – जितेपणी दुर्लक्ष करायचे व मेल्यावर कोडकौतुक करायचे.
१८८ जेवेन तर तुपाशी नाहीतर उपाशी – अतिशय दुराग्रहाचे किंवा हटवादीपणाचे वागणे.
१८९ जो गुळाने मरतो त्यास विष कशास ? – जेथे गोड बोलून काम होते तेथे जालीम उपायांची गरज नसते.
१९० ज्या गावाच्या बोरी,त्या गावाच्या बाभळी – एकच स्वभाव असलेल्या माणसांनी एकमेकाची वर्मे काढण्यात अर्थ नसतो,कारण एकाच ठिकाणचे असल्याने ते एकमेकांना पुरेपूर ओळखतात.
१९१ ज्याच्या हाती ससा,तो पारधी – ज्याच्या हाती वस्तू असते,त्याला त्याविषयीचे कर्तृत्व बहाल केले जाते,म्हणजेच एकाचे कर्तृत्व;पण ते दुसऱ्याच्या नावे गाजणे.
१९२ ज्याचे करावे बरे तो म्हणतो माझेच खरे – एखाद्याचे भले करायला जावे तर तो त्या गोष्टीस विरोधच करतो व आपलाच हेका चालवण्याचा प्रयत्न करतो.
१९३ झाकली मूठ सव्वा लाखाची – मौन पाळून अब्रू राखणे.
१९४ टाकीचे घाव सोसल्यावाचून देवपन येत नाही – अपार कष्टावाचून मोठेपणा मिळत नाही .
१९५ डोंगर पोखरून उंदीर काढणे – अतोनात श्रमानंतर अत्यल्प फायदा होणे .
१९६ डोळ्यात केर आणि कानात फुंकर – रोग एका जागी व उपचार दुसऱ्या जागी.
१९७ ढवळया शेजारी पवळ्या बांधला वाण नाही ,पण गुण लागला – वाईट गुण मात्र लवकर लागतात म्हणजेच वाईट माणसांच्या संगतीने चांगला माणूसही बिघडतो.
१९८ ढेकणाच्या संगे हिरा जो भंगला,कुसंगे नाडला साधु तैसा – वाईट संगतीचे वाईटच परिणाम असतात.
१९९ तळे राखी , तो पाणी चाखी – एखादी गोष्ट ज्याच्या स्वाधीन केली आहे,तो त्याचा थोडा तरी उपभोग घेणारच .
२०० तहान लागल्यावर विहीर खणणे – एखाद्या वस्तूची गरज निर्माण झाल्यावर ती मिळवण्यासाठी धावपळ करणे .
२०१ ताकापुरती आजी – स्वार्थ साधण्यापुरते एखाद्याचे गुणगान करणे .
२०२ तरण्याचे कोळसे ,म्हाताऱ्याला बाळसे – अगदी उलट गुणधर्म दिसणे.
२०३ तट्टाला टुमणी ,तेजीला इशारत – जी गोष्ट मूर्खाला शिक्षेनेही समजत नाही ती शहाण्याला मात्र फक्त इशाऱ्याने समजते .
२०४ तीन दगडात त्रिभुवन आठवते – संसार केल्यावरच खरे मर्म कळते .
२०५ तीथ आहे तर भट नाही ,भट आहे तर तीथ नाही – चणे आहेत तर दात नाहीत,दात आहेत तर चणे नाहीत.
२०६ तुकारामबुवाची मेख – न सुटणारी गोष्ट .
२०७ तू दळ माझे आणि मी दळीन गावच्या पाटलाचे – आपले काम दुसऱ्याने करावे, आपण मात्र लष्कराच्या भाकरी भाजाव्यात .
२०८ तेल गेले तूप गेले हाती धुपाटणे आले – मूर्खपणामुळे एकही गोष्ट साध्य न होणे .
२०९ तेरड्याचा रंग तीन दिवस – कोणत्याही गोष्टीचा ताजेपणा किंवा नवलाई अगदी कमी वेळ टिकते.
तोंड दाबून बुक्क्यांचा मार – एखाद्याला विनाकारण शिक्षा करणे आणि त्याला त्याबद्दल तक्रार करण्याचा मार्ग मोकळा न ठेवणे .
२१० तोबाऱ्याला पुढे , लगामाला पाठीमागे – खायला पुढे ,कामाला मागे .
२११ थेंबे थेंबे तळे साचे – थोडे थोडे साठवत राहिल्याने काही दिवसांनी त्याचा मोठा साठा होतो .
२१२ थोरा घरचे श्वान सर्वही देती मान – मोठ्या माणसाचा आश्रय हा प्रभावी ठरतो, असा आश्रय घेणाऱ्याला कारण नसताना मोठेपणा दिला जातो.
२१३ दगडापेक्षा वीट मऊ – मोठ्या संकटांपेक्षा लहान संकट सुसह्य वाटते .
२१४ दात आहेत तर चणे नाहीत ,चणे आहेत तर दात नाहीत – अनुकूल परिस्थितीचा उपयोग करून घेण्यासाठी योग्य ती गोष्ट योग्य वेळी न मिळणे .
२१५ दाम करी काम – पैशाने सर्व कामे साध्य होणे .
२१६ दिव्या खाली अंधार – मोठ्या माणसाच्या ठिकाणी देखील काही दोष हे असतातच .
२१७ दुरून डोंगर साजरे – कोणतीही गोष्ट लांबून चांगली दिसते,जवळून तिचे खरे स्वरूप कळून येते.
२१८ देश तसा वेश – परिस्थिति लक्षात घेऊन त्यानुसार वागावे.
२१९ देव तारी त्याला कोण मारी ? – देवाची कृपा असल्यावर कोणीही आपले वाईट करू शकत नाही ,अशी भावना.
२२० दैव देते,कर्म नेते – अनुकूल परिस्थितिचा फायदा उठवता न येणे.
२२१ दोघांचे भांडण तिसऱ्याचा लाभ – भांडण करणाऱ्यांचा काहीही फायदा न होता त्यातून तिसऱ्याचाच फायदा होणे .
२२२ दस की लकडी एक का बोजा – प्रत्येकाने थोडा हातभार लावल्यास सर्वांच्या सहकार्याने मोठे काम पूर्ण होते.
२२३ दहा गेले,पाच उरले – आयुष्य कमी उरणे .
२२४ दात कोरून पोट भरत नाही – मोठ्या व्यवहारात थोडीशी काटकसर करून काही उपयोग होत नाही .
२२५ दाखविलं सोनं हसे मूल तान्हं – पैशाचा मोह प्रत्येकालाच असतो. पैशाची लालूच दाखविताच कामे पटकन होतात.
२२६ दिल्ली तो बहुत दूर है – झालेल्या कामाच्या मानाणे खूप साध्य करावयाचे बाकी असणे .
२२७ दिवस बुडाला मजूर उडाला – रोजाने वा मोलाने काम करणारा थोडेच स्वतःचं समजून काम करणार ? त्याची कामाची वेळ संपते ना संपते तोच तो निघून जाणार.
२२८ दुभत्या गाईच्या लाथा गोड – ज्याच्यापासून काही लाभ होतो,त्याचा त्रासदेखील मनुष्य सहन करतो.
२२९ दुसऱ्याच्या डोळ्यातले कुसळ दिसते;पण आपल्या डोळ्यातले मुसळ दिसत नाही – दुसऱ्याचा लहानसा दोष आपल्याला दिसतो;पण स्वार्थामुळे स्वतःच्या मोठ्या दोषाकडे लक्ष जात नाही.
२३० दुधाने तोंड भाजले,की ताकपण फुंकूंन प्यावे लागते – एखाद्या बाबतीत अद्दल घडली ,की प्रत्येक बाबतीत सावधगिरी बाळगणे.
२३१ दे माय धरणी ठाय – पुरे पुरे होणे .
२३२ देखल्या देवा दंडवत – सहज दिसले म्हणून चौकशी करणे .
२३३ देणे कुसळांचे घेणे मुसळाचे – पैसे कमी आणि काम जास्त .
२३४ देखल्या देवा दंडवत – एखादी व्यक्ती सहज भेटली तर खुशाली विचारणे.
२३५ दैव नाही लल्लाटी ,पाऊस पडतो शेताच्या काठी – नशिबात नसल्यास जवळ आलेली संधीसुद्धा दूर जाते .
२३६ दैव आले द्यायला अन् पदर नाही घ्यायला – नशिबाने मिळणे;परंतु घेता न येणे.
२३७ दैव उपाशी राही आणि उद्योग पोटभर खाई – नशीबावर अवलंबून असणारे उपाशी राहतात तर उद्योगी पोटभर खातात.
२३८ दोन मांडवांचा वऱ्हाडी उपाशी – दोन गोष्टीवर अवलंबून असणाऱ्यांचे काम होत नाही .
२३९ दृष्टीआड सृष्टि – आपल्यामागे जे चालते त्याकडे दुर्लक्ष करावे.
२४० धर्म करता कर्म उभे राहते – एखादी चांगली गोष्ट करत असताना पुष्कळदा त्यातून नको ती निष्पत्ती होते.
२४१ धाऱ्याला बोळा व दरवाजा मोकळा – छोट्या गोष्टीची काळजी घेणे परंतु मोठीकडे दुर्लक्ष करणे.
२४२ धिटाई खाई मिठाई ,गरीब खाई गचांड्या – गुंड व आडदांड लोकांचे काम होते तर गरीबांना यातायात करावी लागते.
२४३ न कर्त्याचा वार शनिवार – अनेक सबबी सांगून कामाची टाळाटाळ करणे .
२४४ नव्याचे नऊ दिवस – एखादी गोष्ट नवीन असेपर्यंत तिचे कोडकौतुक केले जाणे.
२४५ नाव मोठे ,लक्षण खोटे – भपका मोठा,पण वस्तुस्थिति नेमकी विरुद्ध असणे.
२४६ नळी फुंकिली सोनरे इकडून तिकडे गेले वारे – केलेल्या उपदेशाचा काहीही उपयोग न होणे.
२४७ नाचता येईना अंगण वाकडे – आपल्यातील उणेपणा झाकण्यासाठी दुसऱ्या वस्तूला नावे ठेवणे.
२४८ नाकापेक्षा मोती जड – कनिष्ठ व्यक्ती वरिष्ठाहून वरचढ होणे;आपल्या सोईसाठी केलेली गोष्टच आपणास तापदायक ठरणे.
२४९ नावडतीचे मीठ अळणी – नावडत्या माणसाने केलेले चांगले काम देखील वाईटच दिसते.
२५० नकटीच्या लग्नाला सतराशे विघ्ने – दोषयुक्त काम करणाऱ्यांच्या मार्गात एकसारख्या अनेक अडचणी येतात.
२५१ नदीचे मूळ आणि ऋषीचे कूळ पाहू नये – नदीचे उगमस्थान व ऋषीचे कूळ पाहू नये,कारण त्यात काहीतरी दोष असतोच.
२५२ नळी फुंकीली सोनारे इकडून तिकडे गेले वारे – केलेला उपदेश निष्फळ ठरणे पालथ्या घड्यावर पाणी ओतण्याचा प्रकार .
२५३ नागेश्वरला नागवून सोमेश्वरला वात लावणे – एकाचे लुटून दुसऱ्याला दान करणे .
२५४ नाव सोनूबाई हाती कथळाचा वाळा – नाव मोठे लक्षण खोटे .
२५५ नाव देवाचे आणि गाव पुजाऱ्याचे – देवाच्या नावाने स्वार्थ जपणे.
२५६ नाक दाबले, की तोंड उघडते – एखाद्या माणसाचे वर्म जाणून त्यावर योग्य दिशेने दबाव आणला,की चुटकीसरशी ताबडतोब हवे ते काम करून घेता येते.
२५७ नागव्यापाशी उघडा गेला,सारी रात्र हिवाने मेला – आधीच दरिद्री असणाऱ्याकडे मदतीला जाणे .
२५८ नागीन पोसली आणि पोसनाऱ्याला डसली – वाईट गोष्ट जवळ बाळगल्यावर ती कधी ना कधी उलटतेच .
२५९ निंदकाचे घर असावे शेजारी – निंदा करणारा माणूस उपयोगी ठरतो;त्यामुळे आपले दोष कळतात.
२६० नेसेन तर पैठणीच नेसेन , नाहीतर नागवी बसेन – अतिशय हटवादीपणाचे वर्तन .
२६१ पळसाला पाने तीनच – कोठेही गेले तरी परिस्थिती सारखीच असणे.
२६२ पाचामुखी परमेश्वर – पुष्कळ लोक जे बोलतात तेच योग्य मानणे.
२६३ पालथ्या घागरीवर पाणी – केलेल्या उपदेशाचा काहीही परिणाम न होणे.
२६४ पुढच्यास ठेच , मागचा शहाणा – दुसऱ्याचा अनुभव पाहून आपण त्यापासून धडा घेणे.
२६५ प्रयत्नांती परमेश्वर – कितीही अवघड गोष्ट प्रयत्नांनी साध्य होते .
२६६ पदरी पडले पवित्र झाले – कोणतीही गोष्ट एकदा स्वीकारली की त्यातील दोषांकडे दुर्लक्ष करून समाधान मानणे.
२६७ पाचही बोटे सारखी नसतात – सर्व माणसे सारख्या स्वभावाची नसतात किंवा योग्यतेची नसतात.
२६८ पी हळद नि हो गोरी – कोणत्याही गोष्टीचे फळ ताबडतोब मिळावे अशी चुकीची अपेक्षा बाळगणे .
२६९ पायाची वहाण पायीच बरी – मूर्ख माणसाला अधिक सन्मान दिला तर तो शेफारतो .
२७० पडलेले शेण माती घेऊन उठते – एखाद्या चांगल्या माणसावर काहीतरी ठपका आला आणि त्याने कितीही जरी निवारण केले तरी त्याच्या चारित्र्यावर थोडा का होईना डाग हा पडतोच.
२७१ पाप आढ्यावर बोंबलते – पाप उघड झाल्याशिवाय राहत नाही .
२७२ पायलीची सामसूम , चिपळ्याची धामधूम – जेथे मोठे शांत असतात तेथे छोटयांचा बडेजाव असतो.
२७३ पाण्यामध्ये मासा झोप घेतो कैसा,जावे त्याच्या वंशा तेंव्हा कळे – अनुभव घेतल्याशिवाय शहाणपण येत नाही .
२७४ पाहुणी आली आणि म्होतुर लावून गेली – पाहुणे म्हणून येणे आणि नुकसान करून जाणे .
२७५ पुत्र मागण्यास गेली ,भ्रतार घालवून आली – फायदा होईल म्हणून जाणे,परंतु नुकसान होणे.
२७६ पुढे तिखट मागे पोचट – दिसायला फार मोठे;पण प्रत्यक्षात तसे नसणारे.
२७७ पै दक्षिण लक्ष प्रदक्षिणा – पैसा कमी काम जास्त.
२७८ पोटी कस्तुरी,वासासाठी फिरे भिरीभिरी – स्वतःजवळच असणारी वस्तू शोधण्यासाठी इतरत्र फिरणे .
२७९ फासा पडेल तो डाव,राजा बोलेल तो न्याय – राजाने दिलेला न्याय मनाविरुद्ध असला तरी तो मानावाच लागतो .
२८० फुले वेचली तेथे गोवऱ्या वेचणे – जेथे सुख भोगले तेथे वाईट दिवस पाहण्याचे नशिबी येणे.
२८१ फुल ना फुलाची पाकळी – वास्तविक जितके द्यायला पाहिजे ,तितके देण्याचे सामर्थ्य नसल्यामुळे त्यापेक्षा पुष्कळ कमी देणे.
२८२ फुटका डोळा काजळाने साजरा करावा – आपल्या अंगचा जो दोष नाहीसा होण्यासारखा नसतो,तो झाकता येईल तितकाच झाकावा.
२८३ बळी तो कान पिळी – बलवान माणूस इतरांवर हुकूमत गाजवतो.
२८४ बुडत्याचा पाय खोलात – माणसाची अवनती होऊ लागली म्हणजे ती अनेक बाजूंनी होऊ लागते.
२८५ बैल गेला नि झोपा केला – एखादी गोष्ट होऊन गेल्यावर त्यासाठी केलेली व्यवस्था व्यर्थ ठरते .
२८६ बोलाचाच भात आणि बोलाचीच कढी – प्रत्यक्ष कृती न करता नुसती बडबड करणे.
२८७ बडा घर पोकळ वासा – दिसण्यास श्रीमंती;पण प्रत्यक्षात तिचा अभाव.
२८८ बकरीचे शेपूट माशाही वारीना व लाजही राखीना – निरूपयोगी गोष्ट .
२८९ बाप से बेटा सवाई -वाडिलांपेक्षा मुलगा अधिक कर्तबगार .
२९० बाप तैसा बेटा – बापाच्या अंगचे गुण मुलात उतरणे.
२९१ बावळी मुद्रा देवळी निद्रा – दिसण्यास बावळट;पण व्यवहारचतुर माणूस.
२९२ बाजारात तुरी,भट भटणीला मारी – काल्पनिक गोष्टीवरून भांडण करणे.
२९३ बारक्या फणसाला म्हैस राखण – ज्याच्यापासून धोका आहे त्याच्याकडेच रक्षणाची जबाबदारी सोपवणे.
२९४ बुडत्याला काठीचा आधार – घोर संकटाच्या काळी मिळालेली थोडीशी मदतदेखील महत्वाची वाटते.
२९५ बोलेल तो करेल काय – केवळ बडबड करणाऱ्याकडून काहीही होऊ शकत नाही .
२९६ बोडकी आली व केसकर झाली – विधवा आली अन् लग्न लावून गेली.
२९७ भुकेला कोंडा आणि निजेला धोंडा – तातडीची गरज निर्माण झाल्यावर असेल त्या साधनाने ती भागवणे.
२९८ भित्यापाठी ब्रम्हराक्षस – भित्र्या माणसावर अनेक संकटे कोसळतात.
२९९ भरवशाच्या म्हशीला टोणगा – ज्याच्याकडून खात्रीने अपेक्षा करावी त्याच्याकडून अपेक्षाभंग होणे.
३०० भीक नको ;पण कुत्रा आवर – ज्याच्याकडे मदतीच्या अपेक्षेने जावे त्याच्याकडून मदत न मिळता ,उलट संकट ओढवणे.
३०१ भटाला दिली ओसरी;भट हातपाय पसरी – एखाद्याला आश्रय दिला तर तो त्यावर समाधान न मानता अधिक गैरफायदा घेण्याचा प्रयत्न करतो.
३०२ भिंतीला कान असतात – गुप्त गोष्ट उघड झाल्याशिवाय राहत नाही.
३०३ भीड भिकेची बहीण – उगाच मनात भीती बाळगून आपण एखाद्याला नकार देऊ शकलो नाही तर शेवटी आपणावर भीक मागण्याची पाळी येणे.
३०४ भागीचे घोडे किवणाने मेले – भागीदारीतल्या गोष्टीचा लाभ सर्वच घेतात,काळजी मात्र कोणीच घेत नाही.
३०५ मऊ सापडले म्हणून कोपराने खणू नये – एखाद्याच्या चांगुलपणाचा गैरफायदा घेऊ नये.
३०६ मुलाचे पाय पाळण्यात दिसतात – एखाद्याच्या भावी कर्तबगारीचा अंदाज त्याच्या बालपणीच बांधता येतो.
३०७ मनी वसे ते स्वप्नी दिसे – जशी इच्छा असेल तशी स्वप्ने पडणे.
३०८ मनात मांडे पदरात धोंडे -केवळ मोठमोठी मनोराज्ये कारायचे ;परंतु प्रत्यक्षात पदरात काहीही पडत नाही अशी स्थिती.
३०९ मनाची नाही,पण जनाची तरी असावी -एखादे वाईट कृत्य करताना मनाला काही वाटले नाही तरी जनाला काय वाटेल याचा विचार करावा.
३१० मन जाणे पाप – आपण केलेले पाप दुसऱ्याला कळाले नाही तरी ज्याचे त्याला ते माहीत असते.
३११ मन राजा मन प्रजा – हुकूम करणारे आपले मनच,ते पाळणारेही आपले मनच असते.
३१२ मानकीस बोललं ,झुणकीस लागलं – एकाला बोलणे अन् दुसऱ्याला लागणे.
३१३ मामुजी मेला अन् गाव गोळा झाला – क्षुल्लक गोष्टीचा गवगवा करणे.
३१४ मांजरीचे दात तिच्या पिलास लागत नाहीत – आईवडिलांचे बोलणे लेकरच्या हिताचेच असते.
३१५ मानेवर गळू आणि पायाला जळू – रोग एकीकडे उपाय भलतीकडे.
३१६ मारूतीचे शेपूट – लांबत जाणारे काम .
३१७ मुंगीला मिळाला गहू,कुठे नेऊ अन् कुठे ठेऊ ?- छोट्याशा गोष्टीने हुरळून जाणे.
३१८ मुंगीला मुताचा पूर – लहान लोकांना लहान संकटही डोंगराएवढे वाटते.
३१९ मूर्ख लोक भांडती, वकील घरे बांधती – मूर्खाचे भांडण अन् तिसऱ्याचा लाभ.
३२० मेल्या म्हशीला मनभर दूध – मेल्यावर गुणगान करणे.
३२१ म्हातारीने कोंबडे लपविले म्हणून उजाडायचे राहत नाही – निसर्गनियमानुसार ज्या घटना घडायच्या त्या घडतातच.
३२२ म्हशीचे दूध काढताना आधी आचाळाला दूध लावावे लागते – फायदा उचलण्यासाठी आधी थोडी खुशामत करावी लागते.
